Coraz częściej mówi się o konieczności tworzenia środowiska edukacyjnego, które sprzyja akceptacji różnorodności. Jednym z rozwiązań w tym zakresie jest edukacja włączająca - model nauczania dający równe szanse na rozwój wszystkim dzieciom, bez względu na ich ograniczenia.
Edukacja włączająca to podejście do nauczania, które zakłada, że każde dziecko, niezależnie od swoich indywidualnych możliwości i ograniczeń, ma prawo do nauki w ogólnodostępnej szkole. W modelu tym odchodzi się od postrzegania niepełnosprawności jako problemu. Zgodnie z jego założeniami podejmowane są działania umożliwiające wszystkim uczniom funkcjonowanie w placówce szkolnej w sposób dopasowany do ich potrzeb.
Koncepcja edukacji włączającej wywodzi się z tzw. nurtu inkluzyjnego, dlatego często nazywana jest też edukacją inkluzyjną. Jej celem jest zwiększenie szans edukacyjnych dla wszystkich uczniów oraz zapewnienie im odpowiednich warunków do rozwijania indywidualnego potencjału. Dzięki temu, że dzieci z niepełnosprawnościami, trudnościami w nauce czy specjalnymi potrzebami edukacyjnymi uczą się razem ze swoimi rówieśnikami, nie czują się wykluczone i mogą w pełni uczestniczyć w życiu społecznym.
Edukacja włączająca polega na dostosowaniu metod nauczania, warunków szkolnych oraz organizacji procesu kształcenia tak, aby odpowiadały one indywidualnym potrzebom i możliwościom każdego ucznia.
Włączanie do życia szkolnego uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów niepełnosprawnych, może przybierać różne formy, takie jak:
We wdrażaniu edukacji włączającej w życie ogromną rolę odgrywają specjaliści i nauczyciele. To między innymi oni towarzyszą uczniom, tworząc przestrzeń zachęcającą do współpracy i działania. Ich zadania mogą obejmować, np. włączanie uczniów niepełnosprawnych w życie szkoły, rozpoznawanie i rozwijanie ich talentów czy też wspieranie w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami.
Nie można zapomnieć o tym, jak dużą rolę odgrywają również pełnosprawni uczniowie. Zadaniem nauczycieli i rodziców jest pokazanie dzieciom, w jaki sposób współdziałać z rówieśnikami, którzy wymagają większego wsparcia, uwagi i uważności.
O edukacji włączającej w Polsce mówi się coraz śmielej, choć nadal obszar ten często jest pomijany. Taki sposób nauczania ma jednak ogromne znaczenie i przynosi uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wiele korzyści:
Edukacja włączająca ma także pozytywny wpływ na pozostałych uczniów. Dzieci uczą się, że różnorodność jest naturalna, co kształtuje w nich postawy empatii, tolerancji i otwartości na innych. Rozwijają też w ten sposób swoje umiejętności współpracy z osobami o różnych potrzebach czy odmiennym spojrzeniu na świat.
Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi mogą uczyć się w różnego rodzaju szkołach. Jednak nie każde dziecko dobrze odnajduje się w środowisku szkolnym i woli naukę w domowych warunkach. Taką możliwość daje edukacja domowa, czyli tryb nauczania, w którym uczeń realizuje obowiązek szkolny w domu pod okiem rodziców. Nauka jest dostosowana do potrzeb dziecka, dzięki czemu może zdobywać wiedzę bez presji i stresu.
Rodzice, którzy chcą edukować dziecko domowo, mogą liczyć na wsparcie Centrum Nauczania Domowego. Uczniowie otrzymują bezpłatny dostęp do platformy edukacyjnej, która zawiera treści zgodne z podstawą programową. Dzięki interaktywnym ćwiczeniom oraz zajęciom online z nauczycielami nauka jest dla dzieci przyjemna i efektywna.
Data publikacji: 25-08-2025
